Parenteral Beslenme Nedir?

Parenteral Beslenme Nedir?

Parenteral beslenme, sindirim sistemi kullanılamadığında veya besin maddelerinin yeterli bir şekilde emilemediği durumlarda, besinlerin doğrudan damar yoluyla vücuda verilmesini sağlayan bir beslenme yöntemidir. Yani, normalde yiyeceklerden aldığınız protein, karbonhidrat, yağ, vitamin ve minerallerin tamamı, damar yoluyla vücuda doğrudan gönderilir. Bu beslenme yöntemi, genellikle uzun süreli sindirim sistemi problemleri olan veya ameliyat sonrası iyileşme sürecindeki hastalar için kullanılır. Parenteral beslenme, iki ana kategoriye ayrılır: Total Parenteral Beslenme (TPN) ve Parsiyel Parenteral Beslenme (PPN). TPN, hastanın tüm besin ihtiyaçlarını karşılayacak şekilde düzenlenirken, PPN ise sadece belirli besinleri sağlar.

Parenteral Beslenmeye İhtiyaç Duyan Kimlerdir?

Parenteral beslenme, genellikle sindirim sistemi işlevini yerine getiremeyen veya normal beslenme yollarıyla yeterli beslenemeyen kişiler için bir gereklilik haline gelir. Bu duruma ihtiyaç duyabilecek kişiler arasında şunlar yer alır:

• Bağırsak Tıkanıklığı Olanlar: Bağırsaklarında tıkanıklık olan kişiler, besinleri ağız yoluyla alamazlar. Bu kişiler için parenteral beslenme hayati önem taşır.
• Ağır Crohn Hastalığı veya Diğer İnflamatuar Bağırsak Hastalıkları: Bu hastalıklar, bağırsakların besin emilim kapasitesini ciddi şekilde etkileyebilir.
• Kanser Hastaları: Özellikle gastrointestinal sistemi etkileyen kanser türleri, kişinin yeterli beslenmesini engelleyebilir.
• Ağır Yanıklar veya Travma Geçirenler: Bu kişiler vücutlarının hızlı bir şekilde iyileşmesi için ekstra besinlere ihtiyaç duyar ve parenteral beslenme, bu süreçte büyük bir destek sağlar.
• Postoperatif Komplikasyonlar: Büyük cerrahi operasyonlar sonrasında, bağırsakların geçici olarak işlev görmediği durumlarda da bu yöntem kullanılır.

Parenteral Beslenme Nasıl Çalışır?

Parenteral beslenme, genellikle büyük bir damar içine yerleştirilen bir kateter aracılığıyla uygulanır. Bu damar genellikle göğüs bölgesindeki bir toplar damardır. Parenteral beslenme solüsyonu, proteinden elde edilen amino asitler, karbonhidratlar (genellikle glikoz formunda), yağlar, elektrolitler, vitaminler ve iz elementler içerir. Bu solüsyon, hastanın enerji, protein, vitamin ve mineral gereksinimlerini karşılayacak şekilde özel olarak hazırlanır.

Bu beslenme yöntemi genellikle hastanede uygulanmaya başlansa da, bazı durumlarda evde parenteral beslenme de mümkündür. Bu, hastanın genel durumuna, beslenme ihtiyacına ve evde uygun koşulların sağlanıp sağlanamayacağına bağlıdır.

Parenteral Nütrisyon Riskleri Nelerdir?

Parenteral beslenme, hayat kurtarıcı bir tedavi yöntemi olmakla birlikte bazı riskler ve komplikasyonlar da taşır. Bu riskler şunları içerebilir:

• Enfeksiyon Riski: Kateterin yerleştirildiği bölgede enfeksiyon riski vardır. Bu nedenle kateterin bakımı çok önemlidir.
• Metabolik Dengesizlikler: Besin solüsyonunun içeriğindeki bileşenler, vücuttaki sıvı ve elektrolit dengesini etkileyebilir. Hiperglisemi (yüksek kan şekeri), hipokalemi (düşük potasyum) gibi durumlar gelişebilir.
• Karaciğer Sorunları: Uzun süreli parenteral beslenme, karaciğer yağlanmasına veya karaciğer fonksiyon bozukluklarına yol açabilir.
• Kan Pıhtısı Oluşumu: Kateterin damara yerleştirilmesi, kan pıhtısı oluşumuna neden olabilir. Bu durum, tromboz gibi ciddi komplikasyonlara yol açabilir.

Parenteral Beslenmede Yaşam Şekli Nasıl Olmalıdır?

Parenteral beslenme uygulanan hastalar, yaşam şekillerinde bazı değişiklikler yapmak zorunda kalabilir. Özellikle evde parenteral beslenme uygulanan kişiler için günlük rutinler biraz daha karmaşık hale gelebilir. İşte dikkat edilmesi gereken bazı noktalar:

• Hijyen ve Kateter Bakımı: Enfeksiyon riskini azaltmak için kateterin temizliği ve bakımı büyük önem taşır. Kateter bölgesinin temiz tutulması ve sağlık profesyonellerinin önerilerine uyulması gerekir.
• Beslenme Programına Uyum: Parenteral beslenme, genellikle belirli bir zaman dilimi içinde uygulanır. Bu nedenle günlük aktivitelerinizi bu beslenme programına göre ayarlamanız gerekebilir.
• Düzenli Sağlık Kontrolleri: Kan değerlerinizin ve genel sağlık durumunuzun izlenmesi için düzenli aralıklarla doktora gitmeniz gerekir. Bu kontroller, herhangi bir komplikasyonun erken tespiti için önemlidir.
• Dengeli Bir Yaşam Tarzı: Parenteral beslenme, fiziksel aktivitenizi tamamen kısıtlamaz. Ancak doktorunuza danışarak uygun bir egzersiz programı oluşturmak, genel sağlığınızı korumanıza yardımcı olabilir.

Parenteral beslenme, dikkatli bir planlama ve düzenli bir izlem gerektirir. Ancak doğru bir şekilde uygulandığında, hayat kalitesini artıran ve iyileşme sürecine büyük katkı sağlayan bir tedavi yöntemidir.